W Polsce większość usług medycznych korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług (VAT) na podstawie ustawy o VAT. Zwolnienie to dotyczy przede wszystkim usług służących profilaktyce, diagnozie, leczeniu oraz rehabilitacji pacjentów. Jednak istnieją sytuacje, w których usługi medyczne podlegają opodatkowaniu VAT.
Kryterium celu świadczenia usługi
Zwolnienie z VAT dotyczy wyłącznie usług o charakterze medycznym, których celem jest ochrona zdrowia i życia pacjenta. Jeśli usługa nie spełnia tego warunku, podlega opodatkowaniu. Przykładem są:
- Usługi medycyny estetycznej – takie jak zabiegi liftingu twarzy, powiększania ust czy redukcji zmarszczek, gdy nie mają one na celu leczenia schorzeń. Zgodnie z interpretacją Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2022 roku, zabiegi estetyczne wykonywane wyłącznie w celach kosmetycznych podlegają 23% stawce VAT.
- Usługi medyczne dla firm – takie jak badania wstępne, okresowe i kontrolne przeprowadzane na zlecenie pracodawców, mogą podlegać opodatkowaniu, jeśli ich głównym celem jest wypełnienie obowiązków pracodawcy, a nie bezpośrednia ochrona zdrowia pracownika.
Sprzedaż towarów medycznych
Chociaż usługi medyczne mogą być zwolnione z VAT, sprzedaż powiązanych z nimi towarów często podlega opodatkowaniu. Dotyczy to:
- Sprzedaży okularów korekcyjnych – opodatkowanej stawką 8% VAT, mimo że badanie wzroku jest zwolnione z podatku.
- Sprzedaży leków i wyrobów medycznych – opodatkowanej preferencyjną stawką VAT (5% lub 8%), w zależności od klasyfikacji produktu.
Usługi medyczne o charakterze doradczym
Usługi doradcze świadczone przez lekarzy, takie jak konsultacje dla firm farmaceutycznych, przygotowywanie ekspertyz medycznych czy udział w badaniach klinicznych, podlegają opodatkowaniu VAT. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2021 roku (sygn. akt I FSK 482/20), usługi doradcze nie spełniają warunków zwolnienia, ponieważ nie dotyczą bezpośredniej ochrony zdrowia pacjentów.
Szkolenia i kursy medyczne
Szkolenia medyczne, kursy pierwszej pomocy czy warsztaty specjalistyczne mogą być opodatkowane VAT, jeśli nie są prowadzone w ramach systemu edukacji publicznej. Przykładem są kursy dla ratowników medycznych organizowane przez prywatne firmy szkoleniowe.
Praktyczne przykłady opodatkowania
- Zabieg laserowego usuwania tatuażu – podlega opodatkowaniu VAT, gdy wykonywany jest wyłącznie w celach estetycznych.
- Badania psychologiczne dla kierowców – opodatkowane, jeśli są wymagane do uzyskania uprawnień zawodowych.
- Usługi telemedyczne – zwolnione z VAT, jeśli dotyczą diagnozy i leczenia pacjenta. Jednak usługi telekonsultacyjne o charakterze marketingowym podlegają opodatkowaniu.
Podsumowanie – kiedy usługi medyczne nie są zwolnione z VAT?
Usługi medyczne w Polsce mogą być objęte VAT, gdy nie służą bezpośrednio ochronie zdrowia pacjenta, mają charakter estetyczny, doradczy lub komercyjny. Interpretacja przepisów zależy od celu świadczenia usługi oraz kontekstu jej realizacji, co potwierdzają liczne wyroki sądów administracyjnych i interpretacje podatkowe.
